Chữ Pịa (hoặc Piã) có thể chỉ hai món ăn hoàn toàn khác nhau trong ẩm thực Việt Nam, tùy thuộc vào ngữ cảnh và cách viết:
1. PỊA (TRONG MÓN NẬM PỊA) – ĐẶC SẢN TÂY BẮC
Pịa là một thành phần nguyên liệu độc đáo trong món Nậm Pịa (hay Nặm Pịa), đặc sản của người Thái ở vùng Tây Bắc (như Sơn La, Điện Biên, Lai Châu).
Pịa là gì? Trong tiếng Thái, "pịa" là chất dịch sền sệt được lấy từ đoạn ruột non của các loài động vật ăn cỏ (trâu, bò, dê, ngựa), nơi chứa thức ăn đang được tiêu hóa một phần (hay còn gọi là phân non). Theo quan niệm của người Thái, đây là phần tinh túy nhất của thức ăn.
Nậm Pịa là gì? "Nậm" có nghĩa là canh, nên Nậm Pịa là một loại canh được chế biến từ nội tạng (tim, gan, phèo, phổi, dạ dày) của động vật, ninh nhừ trong nước xương và được trộn với chất pịa đặc trưng.
Hương vị: Nậm Pịa nổi tiếng là món ăn thách thức vị giác vì có vị đắng của pịa và mật, cùng với mùi đặc trưng của nội tạng. Tuy nhiên, sau khi nuốt, món ăn để lại vị ngọt hậu và mùi thơm cay nồng của các gia vị núi rừng như mắc khén và lá đắng.
Ý nghĩa: Đây là món ăn truyền thống, thường xuất hiện trong các dịp lễ hội hoặc để đãi khách quý, và còn được biết đến với công dụng giải rượu rất tốt.
2. PIÃ (TRONG BÁNH PÍA) – ĐẶC SẢN MIỀN TÂY
Piã (hay Bía) là từ gốc để chỉ một loại bánh nổi tiếng, đặc sản của tỉnh Sóc Trăng (Miền Tây Nam Bộ) và gắn liền với văn hóa ẩm thực của cộng đồng người Hoa (người Triều Châu).
Từ nguyên: "Pía" hay "piã" (薄餅 - báobǐng trong tiếng Quan Thoại, po̍h-piáⁿ trong tiếng Mân Nam, bạc bỉnh trong Hán-Việt) có nghĩa là "bánh mỏng".
Đặc điểm: Bánh pía có hình tròn dẹt, vỏ bánh nhiều lớp mỏng, mềm xốp, nhân bên trong được làm từ đậu xanh sên nhuyễn và trộn với sầu riêng (hương vị phổ biến nhất) cùng trứng muối.
Hương vị: Bánh nổi bật với sự hòa quyện giữa vị béo bùi của đậu xanh, béo ngậy của trứng muối, và mùi thơm nồng đặc trưng của sầu riêng.
Bò Pía: Tên gọi này cũng có gốc từ chữ "Piã", chỉ loại bánh mỏng dùng để cuốn, phổ biến ở Triều Sán, Phúc Kiến và được du nhập vào Việt Nam thành món Bò Bía (cuốn vỏ bánh tráng mỏng với củ sắn, tôm khô, lạp xưởng...).
Muốn biết thêm chi tiết về cách làm loại bánh đặc sản Sóc Trăng này, bạn có thể tham khảo video sau: Cách làm BÁNH PÍA ĐẬU XANH SẦU RIÊNG TRỨNG MUỐI đặc sản Sóc Trăng.
